Świat zwierząt

Mimo, że zasięg karpackiej puszczy został znacznie ograniczony, nadal jest ona sprawnie funkcjonującym ekosystemem. Fauna Gorców to bogaty zespół gatunków, tworzących złożoną, a zarazem kruchą sieć zależności. Jej ochrona i dokładne poznanie procesów przyrodniczych jest jednym z najważniejszych zadań Gorczańskiego Parku Narodowego.

W granicach GPN różnorodne zbiorowiska leśne, ziołorośla, młaki i ekosystemy łąk wraz z dolinami potoków o pierwotnym charakterze, tworzą środowisko dla licznych zwierząt kręgowych i bezkręgowych. Fauna Parku, jak i całych Gorców ma charakter typowo karpacki. Reprezentują ją gatunki o szerokim zasięgu występowania oraz grupa gatunków górskich i borealno-alpejskich. 

Fauna bezkręgowców w Gorcach jest słabiej zbadana niż świat zwierząt kręgowych. Pod koniec XX wieku podjęto badania nad wybranymi grupami bezkręgowców, głównie owadów, m.in. ważek, motyli, błonkoskrzydłych oraz chrząszczy z rodziny kózkowatych, biegaczowatych i ryjkowcowatych. Utworzenie GPN zwiększyło zainteresowanie zoologów, dzięki czemu badania w Gorcach mogą przynieść nowe odkrycia. Do tej pory potwierdzono na terenie Parku występowanie ponad 1000 gatunków bezkręgowców, co stanowi około 10% fauny bezkręgowców polskich Karpat i zaledwie 3% fauny bezkręgowców Polski, liczącej blisko 40 000 gatunków.

W Gorczańskim Parku Narodowym występuje 56 gatunków ssaków . Wśród 13 gatunków ssaków drapieżnych, na uwagę zasługują gatunki związane z pierwotną puszczą, szczególnie wilk i ryś. Gorczański Park Narodowy, zwłaszcza obszar ochrony ścisłej, zapewnia im odpowiednie warunki bytowania. Obszar Gorców stanowi część areału występowania obu gatunków w paśmie Karpat. Osobniki posiadające swoje terytoria w granicach GPN należą do populacji karpackiej. Całoroczne obserwacje oraz monitoring fauny prowadzony z użyciem fotopułapek wykazuje stałą obecność jednej rodziny wilczej liczącej od 2 do 10 osobników. Trudno jednak stwierdzić, czy teren Parku jest częścią terytorium tylko jednej czy może dwóch grup rodzinnych. 

Ryś zajmuje niedostępne obszary ze starodrzewami i wychodniami skalnymi. Obszar Parku jest wykorzystywany przez kilka osobników, zwykle 3–5 dorosłych rysi. Na uwagę zasługuje fakt, że każdego roku jedna lub dwie samice rodzą i wychowują potomstwo. Jednak losy rysi urodzonych na terenie GPN nie są znane, gdyż zwierzęta te po osiągnięciu samodzielności podejmują migrują poza obszar Parku Wymagania przestrzenne rysi są tak duże, że GPN stanowi zaledwie fragment ich areałów osobniczych. 

Największy europejski drapieżnik – niedźwiedź – pojawia się w Parku prawie każdego roku, zazwyczaj późnym latem i jesienią, kiedy przygotowując się do zimy korzysta z obfitości bukwi, borówek i malin. Przeważnie są to pojedyncze, młode osobniki, które wędrują w poszukiwaniu nowych siedlisk.

Rodzinę łasicowatych reprezentuje 6 gatunków. Na szczególną uwagę zasługują najwięksi jej przedstawiciele, rzadko spotykane: wydra i borsuk. Wydra zasiedla doliny większych potoków. W poszukiwaniu nowych żerowisk podejmuje dalekie wędrówki, pokonując nawet wysokie wzniesienia górskie. Ślady bytowania borsuka są spotykane w zwartych kompleksach leśnych, jak również w terenach zalesionych w pobliżu pól i łąk, gdzie wykopuje podziemne systemy korytarzy. Inni przedstawiciele rodziny to: kuna leśna i kuna domowa. Pierwszy z wymienionych występuje dość licznie w naturalnych lasach mieszanych. Drugi, związany z obszarami zagospodarowanymi przez człowieka, spotykany jest tylko w niższych położeniach i nielicznie w GPN. W odróżnieniu od kun, łasica i gronostaj są często aktywne również w ciągu dnia. Zamieszkują one obrzeża lasów i śródleśne polany ze stertami kamieni. Polują niemal wyłącznie na gryzonie, często łowiąc je w ich własnych norach. 

Lasy z bogatym runem i podszytem oraz łąkowa roślinność polan zapewniają bogatą bazę pokarmową dla ssaków kopytnych. Gatunkiem związanym z dużymi kompleksami leśnymi jest jeleń. Liczebność jeleni wykorzystujących obszar Parku jest szacowana na około 200 osobników. W granicach GPN mają swoje stałe miejsca rykowisk. Każdej jesieni można usłyszeć donośne głosy rywalizujących samców. Sarny, choć  mniej liczne w granicach Parku, to ze względu na tryb życia są częściej widywane i łatwiejsze do obserwacji. Pojedyncze osobniki lub niewielkie rudle najczęściej można spotkać na obrzeżach lasu i polan. Dzik bytuje głównie w niżej położonych lasach liściastych i mieszanych. Preferuje lasy z bogatym podszytem i śródleśnymi młakami. Ślady “buchtowania”, czyli rycia w poszukiwaniu bulw i kłączy roślin, a także bezkręgowców, można zobaczyć stosunkowo często we wszystkich rejonach Parku..

Najmniejsi przedstawiciele gromady ssaków należą do rzędu ryjówkoształtnych. Najczęściej spotykanym gatunkiem jest ryjówka aksamitna. Nieco rzadziej występują ryjówka malutka i górska. Te drobne, wyjątkowo ruchliwe zwierzęta są często mylone z gryzoniami. Ich wyraźną cechą odróżniającą są wydłużone szczęki w kształcie charakterystycznego „ryjka”. Do ryjówkowatych należą też rzęsorki zamieszkujące otoczenie potoków i oczek wodnych: rzęsorek rzeczek i rzęsorek mniejszy. 

Rząd nietoperzy reprezentuje w GPN 14 gatunków, wśród których znajdują się m.in. nocek duży, nocek wąsatek, nocek Bechsteina,  gacek brunatny i karlik większy,  mroczek posrebrzony.

Przedstawiciele rzędu gryzoni występują we wszystkich położeniach górskich i w różnych biotopach. Najpospolitsze gatunki to: nornica ruda, mysz leśna i zaroślowa. Na szczególną uwagę zasługuje rodzina popielicowatych, związana ze starodrzewami. Trzy gatunki należące do tej rodziny umieszczono w „Polskiej czerwonej księdze zwierząt”. Największym i stosunkowo częstym jest popielica, zamieszkująca dolnoreglowe buczyny. Nieco mniejsza i rzadsza koszatka spotykana jest również w górnoreglowych świerczynach. Najmniejsza z popielicowatych – orzesznica– preferuje niżej położone lasy liściaste i zarośla.

Mariola Stefanik

Dobrze zachowane gorczańskie lasy z fragmentami puszczy karpackiej o naturalnym charakterze wraz z mozaiką polan są odpowiednim środowiskiem życia dla wielu gatunków ptaków. Teren ten ma duże znaczenie dla ochrony awifauny, o czym świadczy fakt włączenia Gorczańskiego Parku Narodowego do europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000, jako Specjalnego Obszaru Ochrony Ptaków [Gorce PLB 120001]. Odnotowano tutaj 31 gatunków znajdujących się w załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz 16 gatunków wymienionych w „Polskiej czerwonej księdze zwierząt”.

Biorąc pod uwagę dane z dotychczasowych badań oraz stałych obserwacji prowadzonych przez pracowników, na terenie Parku stwierdzono ok. 140 gatunków ptaków, z czego 106 można uznać za lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Z uwagi na to, że jest to Park o charakterze typowo leśnym, przeważająca część awifauny to ptaki związane właśnie z tego typu zbiorowiskami. Znaczny udział stanowią drobne ptaki wróblowate, pospolite w lasach reglowych, m.in. zięba, pokrzewka czarnołbista, strzyżyk, piecuszek, pokrzywnica, mysikrólik, pierwiosnek, pełzacz leśny i kowalik. Można tutaj spotkać wszystkie krajowe gatunki sikor. Najliczniej występują: sikora sosnówka i sikora czarnogłowa, a nieco rzadziej czubatka, bogatka, sikora uboga i modraszka. Na terenie Parku występują trzy gatunki muchołówek. W buczynach gnieździ się muchołówka mała, natomiast w niższych położeniach ma swoje rewiry muchołówka szara i żałobna. Dolnoreglowe drzewostany zamieszkuje siniak oraz największy z krajowych gołębi – grzywacz. Na obrzeżach Parku sporadycznie widuje się także turkawkę. Pospolitym leśnym ptakiem jest rudzik. Należy on do rodziny drozdów, podobnie jak spotykany często w gorczańskich lasach kos. Samica tego gatunku jest cała brązowa, a samiec czarny z charakterystycznym pomarańczowym dziobem. Górskie bory iglaste zamieszkuje drozd obrożny, przedstawiciel awifauny borealno-alpejskiej. Od kosa odróżnia go biała plama w kształcie półobroży na piersi. Największy z tej rodziny paszkot gnieździ się w wysokopiennych lasach, głównie iglastych. Wszystkie drozdy intensywnie śpiewają bardzo wczesnym rankiem i o zmierzchu, siedząc zazwyczaj wysoko na wierzchołku drzewa, a prawdziwym wirtuozem wśród nich jest drozd śpiewak. Przylatuje z zimowisk w drugiej połowie marca i już wtedy rozpoczyna swoje koncerty.

Stałym mieszkańcem borów iglastych jest krzyżodziób świerkowy. Do lęgów przystępuje wyjątkowo wcześnie, nawet w grudniu i styczniu. Jego głównym pożywieniem są nasiona świerka. Drzewostany iglaste są także miejscem gniazdowania czyża i gila. W okresie zimowym ptaki te pojawiają się często w dolinach rzecznych również w pobliżu osiedli ludzkich. Z borami świerkowymi związana jest orzechówka, która należy do ptaków krukowatych. W kompleksie głównym Parku spotyka się także inne gatunki z tej rodziny: sójkę, wronę siwą oraz kruka. Po gwałtownym spadku liczebności tego gatunku na początku XX w., obecnie jest to pospolity ptak nie tylko w Gorcach.

   Wiekowe, gorczańskie lasy z martwymi drzewami, wyłączone z gospodarki leśnej, to siedliska odpowiednie dla dzięciołów. Swoją obecność zaznaczają szczególnie wczesną wiosną, gdy nasilają się zachowania godowe: bębnienie i inne odgłosy. Licznie na terenie całego Parku występuje dzięcioł duży. Drzewostany o naturalnym charakterze są szczególnie ważne dla dzięcioła czarnego i dość rzadkich w naszym kraju: dzięcioła białogrzbietego i dzięcioła trójpalczastego. Dzięcioł białogrzbiety związany jest przede wszystkim z lasami liściastymi i mieszanymi regla dolnego. Natomiast „trójpalczak” to gatunek charakterystyczny dla borów iglastych, głównie świerczyn górnoreglowych. W niższych położeniach na terenie Parku i jego obrzeżach pojawiają się również inne gatunki: dzięcioł zielony, dzięcioł zielonosiwy i sporadycznie dzięciołek. Dziuple wykute przez dzięcioły są często zajmowane przez inne ptaki, np.: siniaka, kowalika, pleszkę, sikory, a także przez małe gatunki sów: włochatkę oraz sóweczkę, które spotyka się w drzewostanach z dużym udziałem świerka. Większe sowy, takie jak: puszczyk zwyczajny i uralski potrzebują obszernych dziupli, które powstają zwykle w starych, próchniejących drzewach. Czasami wykorzystują również opuszczone gniazda ptaków drapieżnych, podobnie jak największy i najrzadszy przedstawiciel sów – puchacz. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi ponad 160 cm. Na terenie Parku spotyka się również sowę uszatą. Podobnie jak puchacz ma na głowie pęczki piór przypominające „uszy”, ale jest od niego znacznie mniejsza.

   Szczególnie cennym gatunkiem w gorczańskiej awifaunie jest głuszec. Przebywa zwykle w wysokich partiach gór porośniętych świerczyną. Pierwsze zapiski o gniazdowaniu w Gorcach tego największego krajowego kuraka leśnego pochodzą z połowy XIX w. Kiedyś odbywały się tu tokowiska liczące po kilkanaście kogutów. Obecnie jest to gatunek bardzo rzadki. Niewielka populacja gorczańska wydaje się stabilna, a w ostatnich latach pojawia się nawet coraz więcej bezpośrednich obserwacji tego pięknego ptaka oraz śladów jego bytowania. Okres godowy, zwany tokami rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia. Innym przedstawicielem kuraków jest cietrzew. Kiedyś w Gorcach częściej spotykany i lęgowy, natomiast w ostatnich latach na terenie GPN sporadycznie pojawiają się pojedyncze ptaki. Najmniejszym, a zarazem najliczniej występującym kurakiem jest jarząbek. Związany jest głównie z lasami iglastymi i mieszanymi, które cechuje zróżnicowana struktura oraz bogate runo i podszyt. W głównym kompleksie parku notowane były również pojedyncze stwierdzenia bażanta, który niespodziewanie pojawiał się wysoko w górach, nawet powyżej 1100 m. n.p.m.

Urozmaicony krajobraz z mozaiką lasów, pól i łąk to dogodne tereny dla ptaków szponiastych. Najczęściej spotykanym przedstawicielem tej grupy jest myszołów zwyczajny. Rzadziej widuje się podobnego do niego trzmielojada. Larwy, poczwarki i dorosłe owady os, szerszeni oraz trzmieli nie są jedynym jego pożywieniem. Łowi także inne owady, gady, płazy, czasami nawet drobne ptaki i ssaki. Nad polanami często pojawiają się polujące na gryzonie pustułki. Nieco rzadziej spotyka się innego sokoła – kobuza. Jest on doskonale przystosowany do podniebnych łowów. Sprawnie chwyta nawet jerzyki i jaskółki. Sokoły nie budują własnych gniazd, lecz wykorzystują opuszczone gniazda innych ptaków, np. kruka lub wrony. Jastrząb i krogulec również specjalizują się w polowaniu na inne ptaki, ale ofiarami pierwszego z nich padają również drobne ssaki, np. gryzonie. Największym a zarazem wyjątkowo rzadkim drapieżnikiem na terenie całych Gorców jest orzeł przedni. Na swoje terytorium najchętniej wybiera miejsca, gdzie stare, mało penetrowane przez człowieka lasy sąsiadują z rozległymi terenami otwartymi. Las zapewnia mu schronienie i miejsce na gniazdo, a okoliczne łąki, pastwiska i nieużytki to niezwykle ważne dla tego gatunku łowiska. W Gorcach do lęgów przystępuje również orlik krzykliwy – najmniejszy spośród orłów występujących w Polsce.

Doliny potoków otoczone wiekowymi lasami stanowią odpowiednie środowisko dla bociana czarnego. Gniazdo zakłada zazwyczaj na starym drzewie, najchętniej w niedostępnych drzewostanach. Żywi się rybami, płazami i bezkręgowcami. Otoczenie górskich potoków to miejsca występowania pliszki górskiej i pluszcza. Ptaki te preferują cieki wodne o naturalnym charakterze, obfitujące w wodospady i zastoiska. W dolnych odcinkach potoków można spotkać również pięknie ubarwionego zimorodka z turkusowym grzbietem i pomarańczowym brzuchem. Niekiedy w poszukiwaniu pokarmu zalatuje tu również czapla siwa.

Polany reglowe to jedyne fragmenty ekosystemów nieleśnych w GPN, które w znaczny sposób zwiększają różnorodność gatunkową flory i fauny. Stanowią one miejsca lęgowe dla niektórych gatunków oraz odgrywają ważną rolę jako miejsca żerowania zarówno dla ptaków owadożernych, ziarnojadów, jak i dla drapieżników. Awifaunę związaną z tego typu siedliskami reprezentują przede wszystkim świergotki: świergotek łąkowy, świergotek drzewny oraz siwerniak, który jest gatunkiem borealno-alpejskim. W Gorcach zajmuje najwyżej położone polany, zazwyczaj powyżej 1000 m. n.p.m. Wszystkie gatunki świergotków zakładają gniazda na ziemi wśród gęstych traw. Podobnie robi to skowronek, ale na tych wysokościach jest dużo rzadziej obserwowany. Interesującym ptakiem jest derkacz – gatunek zagrożony w skali europejskiej. Jest on częściej spotykany na łąkach w dolinach potoków, ale pojawia się również na polanach nawet na wysokości 1200 m n.p.m. Typowymi mieszkańcami terenów otwartych są pokląskwa i białorzytka, a w pobliżu starych szałasów często można spotkać pliszkę siwą i kopciuszka, który przez to zyskał sobie przydomek „szałaśnego gazdy”.

Niektóre gatunki ptaków zasiedlają obrzeża polan lub ich fragmenty, gdzie w wyniku sukcesji pojawiły się kępy krzewów i młodych drzew. W takich miejscach można spotkać np.: gąsiorka, cierniówkę, piegżę, pokrzywnicę, pierwiosnka i piecuszka. Niektóre z nich występują także na terenie wiatrowałów i luk w drzewostanach, gdzie las zaczyna się dopiero odnawiać. W miejscach, gdzie licznie gnieżdżą się drobne ptaki wróblowate, często pojawiają się kukułki. Są to jedyne w naszym kraju pasożyty lęgowe. Przybranymi rodzicami ich potomstwa mogą być m.in: świergotki, pokrzewki, rudzik lub pokrzywnica.

Charakterystyczny dla strefy pogórza krajobraz z mozaiką pól uprawnych, łąk, pastwisk, zadrzewień śródpolnych, sadów, osiedli ludzkich oraz dolin rzecznych znajduje się w otulinie Parku. W granicach GPN jedyny fragment reprezentujący siedliska strefy pogórza to enklawa wokół siedziby Dyrekcji Parku w Porębie Wielkiej. Duża różnorodność występujących tutaj siedlisk zapewnia dogodne warunki bytowania bogatemu zespołowi ptaków. Na terenie dwóch niewielkich kompleksów: „Dwór” i „Chabówka” o powierzchni około 25 ha stwierdzono ponad 100 gatunków ptaków, z czego blisko 70 można uznać za lęgowe i prawdopodobnie lęgowe. Wśród nich są takie, które nie występują w obrębie głównego kompleksu Parku. Należą do nich: zaganiacz, szczygieł, kulczyk, dzwoniec, trznadel, pokrzewka ogrodowa, grubodziób, szpak, pełzacz ogrodowy, raniuszek, makolągwa, mazurek, wróbel, sierpówka, sroka, kawka i gawron. Rzadziej pojawiają się: wilga, krętogłów i lelek. Stawy oraz krzewy wokoło nich to miejsce gnieżdżenia się m.in. krzyżówki, łozówki oraz dziwonii. W dziuplach starych drzewach na terenie parku dworskiego do lęgów przystępują nurogęsi. Spotkać tu można także przepiórki, bażanty i kuropatwy, które wyszukują pożywienia na pobliskich polach i łąkach.

Osobną grupę stanowią ptaki zalatujące i przelotne. Niektóre z nich stwierdzane są na terenie Parku sporadycznie, np.: płochacz halny, dudek, sokół wędrowny, kobczyk, bielik, brodziec samotny, srokosz, dzięcioł średni lub zupełnie wyjątkowo, jak np.: nur czarnoszyi. Inne gatunki są częściej widywane podczas przelotów, np.: droździk, kląskawka i błotniak zbożowy lub pojawiają się w okresie zimowym, np.: jer, jemiołuszka, czeczotka i myszołów włochaty.

Paweł Armatys

Gady na terenie Parku są reprezentowane przez 5 gatunków. Najczęściej można je obserwować podczas letnich, słonecznych dni, gdy wygrzewają się na kamieniach lub kawałkach drewna w pobliżu szlaków. Często widywanym jest jaszczurka żyworodna. Zamieszkuje polany śródleśne, zręby i obrzeża lasów. Jest gatunkiem jajożyworodnym. Dzięki dość dużej odporności na chłód jest aktywna od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Jaszczurka zwinka w porównaniu z żyworodną jest gatunkiem bardziej ciepłolubnym. Jej siedliska to nasłonecznione polany i obrzeża lasów. Raczej nie widuje się tego gatunku w granicach Parku, gdyż występuje na niżej położonych terenach w strefie pogórza. Była odnotowana m.in. na terenie enklawy GPN w zabytkowym parku Wodzickich w Porębie Wielkiej. Interesującym przedstawicielem gadów jest padalec - beznoga jaszczurka, mylnie uważana za węża. Cechuje się znaczną zmiennością ubarwienia. Najczęściej występuje w odmianie szarej lub brązowej. Rzadko spotykana jest forma turkusowa, z niebieskimi plamami na brązowym tle. Jego środowisko to ściółka w wilgotnych lasach z dobrze rozwiniętym podszytem, a także niewielkie śródleśne polany. W odróżnieniu od większości gadów raczej unika silnego nasłonecznienia. W okresie godowym (w maju) można go zaobserwować na drogach dolinowych i szlakach turystycznych.

Żmija zygzakowata, będąca jedynym w polskiej faunie jadowitym gadem, jest dość liczna na terenie GPN. Zamieszkuje różne środowiska: lasy, zręby i polany. Najchętniej zasiedla ciepłe, południowe zbocza. Występuje w różnych odmianach barwnych. Oprócz szarej, najbardziej pospolitej, można spotkać żmiję o barwie brązowej – tzw. „miedziankę”, lub formę zupełnie czarną. Zaskroniec zwyczajny jest niegroźnym gatunkiem węża z charakterystycznymi żółtymi plamami na głowie, zamieszkującym doliny potoków oraz podmokłe łąki i polany śródleśne. Najchętniej przebywa w pobliżu zbiorników wodnych, w których poluje na płazy i ich larwy. Wyjątkowo rzadkim, stwierdzanym sporadycznie na pojedynczych stanowiskach jest gniewosz plamisty.

Mariola Stefanik

W Gorczańskim Parku Narodowym i jego bezpośrednim otoczeniu stwierdzono 8 gatunków płazów. Dogodną porą do ich obserwacji jest wiosna – okres rozrodu, podczas którego gromadzą się w niewielkich zbiornikach wody stojącej. Gody, składanie jaj i rozwój larw odbywają się w oczkach wodnych, niewielkich zastoiskach w potokach, a nawet w kałużach. W ramach czynnej ochrony płazów, dla utrzymania miejsc rozrodu, na terenie GPN tworzone są specjalne, małe zbiorniki wodne w sąsiedztwie dróg dolinowych. Można je zobaczyć m.in. w dolinie Kamienicy, Olszowego Potoku i potoku Turbacz. 

Najliczniejszym gatunkiem jest żaba trawna, cechująca się dużą zmiennością ubarwienia. Można ją spotkać na terenie prawie całego Parku. Znacznie rzadziej występuje ropucha szara, której siedliskiem są wilgotne zarośla w niższych położeniach górskich. W niewielkich, nasłonecznionych oczkach wodnych oraz w zagłębieniach dróg stokowych wypełnionych wodą można zobaczyć kumaka górskiego. W Gorcach żyją wszystkie krajowe gatunki płazów ogoniastych. W płytkich zbiornikach wodnych i okresowo zalewanych rowach można obserwować interesujące rytuały godowe tych zwierząt. Najliczniejsza jest traszka górska oraz endemit karpacki – traszka karpacka, której populacja w Gorcach należy do najliczniejszych w Polsce. Znacznie rzadziej widywana jest traszka zwyczajna oraz największa z krajowych - traszka grzebieniasta. Te dwa gatunki stwierdzano poza głównym kompleksem GPN, m.in. w Pucołowskim Stawie przy granicy GPN oraz w stawach dworskich na terenie enklawy GPN w Porębie Wielkiej. Na szczególną uwagę zasługuje herbowy gatunek GPN – salamandra plamista. Żyje w środowisku leśnym, głównie w dolnoreglowych lasach mieszanych, wilgotnych i bogatych w murszejące kłody. Schronienia poszukuje w butwiejącym drewnie i w norkach ziemnych. Kontrastowe ubarwienie dorosłych osobników pełni funkcje odstraszające. Dla potencjalnych drapieżców jest informacją o obecności gruczołów jadowych w skórze płaza. Salamandra jest jedynym wśród naszych płazów, który odbywa gody w środowisku lądowym. Kolejną cechą, odróżniającą ten gatunek od pozostałych krajowych płazów, jest żyworodność. Przez kilka miesięcy larwy rozwijają się w jajowodach samicy. Po tym okresie samica wchodzi do płytkiej, wolno płynącej wody górskiego strumienia, gdzie odbywa się „poród”, a potem dalszy rozwój i metamorfoza larw.

Mariola Stefanik